Full resolution (TIFF) - On this page / på denna sida - J.: Anmälan av Storm: Islandske Annaler indtil 1578
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Islandske Annaler. 295
fyrir annálnum hafa verid skrifad, í Odda, og sennilegt má
virðast að: það hafi verið skrifað í Árnes-eða Rangár-þingi, þar
það eitt skýrast getur um Heklugos 1294 og Skálholtsbrennu
1309, en þó, er það alveg óvíst ekki sízt ef þetta skyldi vera
tekið eptir Árna biskups sögu á meðan endir hennar var heill.
Hérumbil það sama,, sem hér stendur um hverina í Haukaðal,
finst í uppteiknan Odds biskups frá 1630. Auk þess hefir höfundurinn, eins og hann sjálfur segir og Storm sýnir, notað
mart annað, og blandað saman annálum, sögum, kreddum og
kronikum, svo að þó að nýnefnt annálshandrit aldrei nema hefði
verið! frá Odda, þá er þessi annáll svo rammblandinn af öðru
tagi, að hann er orðinn alt annað, og er alveg sérstakt rit,
sem ætti að kenna vid höfundinn, ef hann væri vís. Eg held
að vísu mikið uppá gömul nöfn á íslenzkum ritum og er ekki
mikið um að þeim sé breytt ef þau eru komin í venju enda
þótt þau hefði ekki við sterk rök að styðjast, og þykir mér
vænt um að sjá, að prófessor Storm fer líka varlega í það.
En hér held eg maður gæti breytt nafni að ósekju. Storm
sýnir að höfundur þessa annáls hafi notað Skálholtsannál nýa
eða 420. C 4:to og getr þess (s. XXIII), að á bl. 27 sé skrifað
með hendi frá c. 1600 "Wigfus Jonsonar hand". Nú vita menn
að Vigfús Jónsson á Kalastöðum sýslumaður í Kjalarnesþingi
á ofanverðri 16. öld var faðir Orms í Eyjurn, en Vigfús Jónsson
var bróðursonur Alexíusar ábóta Pálssonar í Viðey, og það
fyrsta sem menn vita um annálinn að segja er það, að Ormur
í Eyjum átti hann. Nú vill ennfremur svo til, ad til er bók,
sem stafar upphaflega frá Vigfúsi Jónssyni á Kalastöðum, en
það er Bessastaðabók í safni Árna Magnússonar Nr. 238. 4:to.
Hún er víst öll skrifuð fyrir Vigfús sýslumann og hefir inni
að halda fjölða af bréfum og gjörningum alt frá 13. öld og
niður á 16. öld, mest um Viðeyjarklaustur og þaraf mart
sem annars væri alveg glatað. Bók þessi er skrifuð á árunum
1570-80 og er að minsta kosti með tveim mismunanði
höndum, og er önnur miklu lakari, en báðar hér um bil samtíða
og hvorug yngri en áður er getið 1). Að vísu er nú hvorug
þessara handa hin sama sem á 417, en her í bókina hefir
Vigfús skrifað nafn sitt, t. a. m. á blaði 159. b "Anno 1578
Wigfus Jonson". Þegar þetta nafn, sem hér er ritað, er borið
saman við nafn það, sem stendur í 420 C 4:to bl. 27 b þá
virðist það vera auðsætt, að bæði nöfnin eru með hönd hins
sama manns, og af þvi leiðir, að sami maður hefir orðið að
l) Minn góði og handritaglöggi vinur Cand. mag. Guðmundur Þorláksson hefir litið skakt til með þessa bók, þar sem hann í Safni til sögu
íslands II, 636 segir að hún sé "illa skrifuð pappírsbók frá 17. öld og víða
gauðröng"; bókin er eins og eg hef nefnt frá 16. öld, en að vísu er hún
hvorki skrifuð með neinni prýði né heldur svo nákvæm, sem ákjósanlegast
væri, en einhvern tíma ímynda eg mér að Guðmundur hafi séð hann svartari. Það sannast hér hið fornkveðna: Skýzt þó skýrir sé.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
